“Hãy theo đuổi đam mê” – Hãy cẩn thận, đó có thể là lời nói dối
Trong cuộc đời thật, con đường theo đuổi đam mê của chúng ta liệu có dẫn đến cái kết hoàn hảo như thế không? Hãy để đam mê dẫn lối, trong trường hợp thất bại, ta chẳng có gì hối tiếc. Điều này tưởng như là chân lý của tuổi trẻ. Bởi, một khi không có gì chắc chắn, thì hãy chọn thứ không chắc chắn đáng giá nhất.
Chẳng thế mà các nhãn hàng hướng đến đối tượng người trẻ đều chọn đam mê làm từ khóa trong các chiến dịch quảng bá của họ: “Sống với đam mê”, “Chỉ làm những gì mình đam mê”, “Sống và đam mê”… Đam mê mang dáng vẻ của một cái đích chắc chắn. Chỉ cần dấn thân đi theo nó thì sẽ tìm thấy thứ mà người trẻ khát khao. Có lẽ vì thế, ta quên mất một điều quan trọng: Trong đam mê, cũng như hầu hết các sự việc trong cuộc sống này, luôn tiềm ẩn một yếu tố đáng ngại, đó là chẳng có gì hoàn toàn chắc chắn.
Mọi thứ đều có giá của nó. Đam mê không ngoại lệ. Không ai nói cho ta nghe nên lựa chọn đam mê ra sao, theo đuổi bằng cách nào, phải lường trước những nguy cơ gì. Không ai nói với ta rằng có những lúc một lựa chọn sai, dù được bởi thúc đẩy bởi đam mê vô cùng đi nữa, cũng có thể mang đến hậu quả lớn.
Cố Tổng thống Mỹ Benjamin Franklin từng nhận xét: “Một nửa sự thật là lời nói dối khủng khiếp nhất.” Nếu ai đó bảo bạn hãy theo đuổi đam mê và chỉ dừng ở đó, hãy cẩn thận, rất có thể họ đang dối bạn.
Nhận diện sai đam mê và trả bằng con đường mãi không chạm đích
Chúng ta thường say sưa nghe – xem – đọc về các nhân vật đạt được thành tựu rực rỡ khi đi theo tiếng gọi đam mê. Tuy nhiên, ta quên mất rằng, những gì ta đang theo dõi chỉ là cái đỉnh rất nhỏ so với phần chìm của tảng băng. Phần chìm ấy thường không được quan tâm, bởi có gì hấp dẫn đâu ở những người thua cuộc. Ngay cả khi chúng ta muốn tìm hiểu, họ cũng sẽ im lặng. Trớ trêu thay, bài học từ những thất bại luôn hữu ích hơn so với ánh hào quang của chiến thắng.
Xem thêm: 15 Câu Hỏi Để Bạn Tìm Thấy Đam Mê – Mục Đích Cuộc Đời
Không hiếm những người quanh ta từng dành cả tuổi thanh xuân để theo đuổi đam mê. Thế nhưng thứ duy nhất đạt được chỉ là thất bại đi cùng thất vọng. Họ không lười biếng, thậm chí chăm chỉ gấp nhiều lần người khác, sẵn sàng dành cả cuối tuần hay các kỳ nghỉ để làm việc. Trong từng giai đoạn họ đều có kế hoạch với mục tiêu rõ ràng. Nhiều người trong số họ còn sở hữu tri thức lẫn kỹ năng vượt trội. Nhưng vì sao mãi mà họ không thể thành công?
>> Lý do đơn giản: Họ đã nhận diện sai đam mê. Đây cũng là sai lầm mà rất nhiều người trẻ chúng ta mắc phải. Ta thường nhầm lẫn giữa sở thích với đam mê, giữa hứng thú nhất thời với khát vọng đường dài, giữa thứ người khác ưa chuộng và thứ ta thật sự khát khao.
Lựa chọn đam mê như thế nào?
Ngày trước, bảng chỉ đường chỉ có mũi tên duy nhất là “Điều tôi thích”, còn giờ đây chúng ta nên thêm vào các mũi tên khác, đó là “Điều tôi giỏi” và “Điều xã hội cần”. Nếu cả ba mũi tên trùng khít nhau thì quá tuyệt, bởi chắc chắn ta sẽ có sự nghiệp lý tưởng cũng như nguồn cảm hứng sống bền bỉ. Tuy nhiên, xác suất này khá thấp, hiếm xảy ra. Vì thế, ta xác định rõ mình chỉ có một số điểm kỹ năng ở các cột nhất định và mục tiêu là chọn ra một đam mê cân bằng nhất ở các cột ấy.
Nếu tập trung vào “Điều tôi thích”, ta phải cân nhắc xem liệu mình có đủ tài năng và nỗ lực cao nhất dành cho nó? Liệu xã hội có nhu cầu tương thích với đam mê của ta, đủ để đáp ứng các nhu cầu mà ta sẽ có trong cuộc sống? Tương tự, nếu chọn “Điều tôi giỏi” hoặc “Điều xã hội cần”, ta cũng phải xét đến cảm xúc bản thân, dự kiến những tác động biến đổi tâm lý về sau. Nếu không có cảm xúc mà đam mê mang lại, ta có thể kiếm được nhiều tiền, giàu có nhưng nhàm chán, như thế rất khó gắn bó với công việc lâu dài hay biến nó thành sự nghiệp của chính mình.
Xem thêm: 5 Thói Quen Thay Đổi Cuộc Đời Bạn Ngoạn Mục – Bí Quyết Thành Công
Đừng cố chấp, bạn có thể đã bỏ qua những cơ hội dành cho mình
Đam mê nên là một kho báu tìm ra trên con đường ta đi, hơn là phần thưởng được hứa hẹn. Chỉ có trải nghiệm, va đập thật nhiều, chúng ta mới nhận ra đâu là công việc yêu thích và mục tiêu thật sự muốn hướng đến. Không hiếm trường hợp, điều ta lựa chọn cuối cùng hoàn toàn không liên quan, thậm chí đối lập với lĩnh vực yêu thích ban đầu. Đôi khi, đam mê thật sự xuất hiện trong những công việc ta “buộc” phải làm để duy trì cuộc sống.
Cố thủ với một đam mê bất biến có thể là điều nguy hiểm. Nó hình thành bức tường ngăn cản sự thích nghi – kỹ năng quan trọng bậc nhất của thời đại kỹ thuật số. Nếu ta khăng khăng với một niềm đam mê định sẵn, ta có thể đang bỏ qua những cơ hội khác, những môi trường khác, những kiến thức khác, để làm giàu và phát triển cho bản thân.
Nếu đam mê chở bạn, hãy để lý trí cầm cương
Không bao giờ là thừa khi ta dành thời gian lắng lòng, xem lại chặng đường đã qua, nhìn sâu vào chính bản thân mình, từ đó xác định lại và xóa tan những ảo mộng về đam mê. Tri thức là con mắt của đam mê. Lý trí giúp ta thấu đáo hành trình sắp sửa dấn thân vào. Dĩ nhiên, không có điều gì hoàn toàn chắc chắn, nhưng càng hiểu rõ về lựa chọn của mình bao nhiêu, nguy cơ thất bại sẽ giảm thiểu bấy nhiêu.
Đam mê vẫn và sẽ luôn là động lực cũng như đích đến lớn nhất của tuổi trẻ. Triết gia Mỹ Ralph Waldo Emerson từng nói: “Đam mê tạo tác thế giới của tuổi trẻ. Nó khiến mọi thứ trở nên sống động và đáng giá”. Không có các cung bậc cảm xúc tuyệt diệu đam mê mang lại, tuổi trẻ khác gì hoang mạc khô cằn.
Hãy cứ khát khao, hãy cứ dại khờ. Hãy đón nhận những đặc quyền tuổi trẻ. Thế nhưng, khi tận hưởng đặc quyền bay bổng ước mơ và quỹ thời gian còn dài rộng để được phép khờ dại, ở các thời khắc then chốt, ta vẫn cần bớt đi cảm tính, sử dụng lý trí, lắng nghe chung quanh và chính mình nhiều hơn.
Các nguồn thông tin, cơ sở khoa học, số liệu thống kê… bất kì điều gì giúp ta xác định đam mê, giúp định hình con đường, giúp ta sẵn sàng cho những thác ghềnh phía trước đều phải được tận dụng. Vì chắc chắn, chẳng có con đường nào dễ dàng, chẳng có vốn sống quý giá nào đạt được mà không phải trả giá.
Và như thế, ta lên đường, cùng lời nhắc của Benjamin Frankin: “Nếu đam mê chở bạn, hãy để lý trí cầm cương.”
>> Tham gia chương trình Năng Đoạn Kim Cương cấp độ 2: TÀI NĂNG – ĐAM MÊ – MỤC ĐÍCH SỐNG. Khóa học giúp khơi nguồn và khám phá ĐAM MÊ, SỨ MỆNH đích thực của bạn trong sự nghiệp và đời sống
- Đăng ký ngay tại link: https://dci.edu.vn/level2
